Oude boom, nieuw leven

Sara Sallon en Elaine Solowey voor de palmboom uit de oudheid.

Dinsdag, 3 januari 2023

Oude boom, nieuw leven

Toen Sarah Sallon, directeur van het Louis L. Borick Natural Medicine Center in Jeruzalem zo’n vijftien jaar geleden archeologen vroeg om enkele dadelpalmzaden, dachten ze dat ze gek was geworden. De zaden waren gevonden tijdens opgravingen die plaatsvonden onder leiding van de Israelische archeoloog Yigael Yadin, tussen 1963 en 1965, onder andere bij het paleis van Herodes op Massada. Na studies bleek het om zaden van dadelpalmen te gaan. Sarah wilde onderzoeken of het zou lukken ze te laten ontkiemen.

‘Dat was een zorgvuldig proces. We weekten de zaadjes in heet water om de buitenkant zacht te maken en behandelden ze vervolgens met onder andere enzymenrijke mest. We plantten de zaden in potten en besproeiden ze handmatig. Slechts één zaadje kwam uit. Maar dat was voor ons al een wonder.’

Sara Sallon en Elaine Solowey voor de palmboom uit de oudheid.

Sarah Sallon

‘Een boom betekent voor mij: Het wonder van de schepping.’

 

 

Elaine Solowey

‘Een boom betekent voor mij: Leven.’

Dadelpalmen van 2000 jaar oude zaden

In 2008 schreven Sarah en haar team in het pretentieuze wetenschappelijk Amerikaanse tijdschrift Science over hun succesvolle experiment. Inmiddels was het 2000 jaar jonge zaadje uitgegroeid tot een heus palmboompje, de phoenix dactylifera. Voor zover bekend, lieten ze weten, is dit het oudste palmdadelzaadje dat ooit tot ontkiemen is gebracht. Het boompje gaven zij de naam Methusalem, naar zijn Bijbelse naamgenoot die 969 jaar oud zou zijn geworden.

Begin 2019 maakten Sarah en haar team wederom wereldnieuws. Ze hadden nog eens tweeëndertig dadelpalmzaden geplant, afkomstig van verschillende archeologische vindplaatsen in de woestijn van Judea. Zes daarvan ontkiemden en kregen de namen Adam, Jonah, Uriel, Boaz, Judith en Hannah. ‘Uren en uren bracht ik door om de zaden te selecteren’, vertelt Sarah. ‘Sommige zaden hadden gaten waar insecten doorheen hadden geboord of ze waren uit elkaar gevallen, maar een aantal bleek nog ongeschonden.’

Dadelpalmbomen verdwenen over de jaren heen

Veel van de dadelpalmbomen in Israël verdwenen de afgelopen eeuwen doordat er niet goed voor ze gezorgd werd. Velen  werden omgehakt tijdens de talloze invasies.

Het is nog onbekend waarom deze zaden duizenden en duizenden jaren hebben overleefd. Sarah denkt dat de weersomstandigheden mogelijk een rol hebben gespeeld: weinig neerslag en een zeer lage luchtvochtigheid in het gebied rond de Dode Zee. Maar helemaal zeker weet ze dat niet. ‘Dat het ons gelukt is ze weer tot leven te brengen, laat de enorme kracht van de natuur zien.’

Het experiment

De achtergrond van dit experiment is om de oorspronkelijke eigenschappen van de oude dadelpalmbomen te onderzoeken en ze zo te herintroduceren op de Israëlische markt. ‘De dadelpalmen die nu in Israël groeien, zijn in 1950 geïmporteerd uit landen als Irak en Marokko en lijken niet op de dadelpalmen uit de oudheid’, aldus Sarah.

Onderzoek dadels van dadelpalmen uit de oudheid
Dadels van dadelpalmen uit de oudheid

Dadels zoals uit de oudheid

Elaine Solowey van het Arava Institute for Environmental Studies, in kiboets Ketura in de Arava woestijn, is expert op het gebied van onder andere dadelpalmbomen. Zij heeft de verantwoordelijkheid voor de zorg van Methusalem en vertelde het JNF in 2019. ‘Hij is inmiddels een flinke jongen en toe aan een vrouw. We hebben Hannah, een zaadje van het tweede experiment, voor hem uitgezocht. Het duurt nog even, want Hannah is nu nog te jong. Maar binnen twee jaar hopen we het stuifmeel van Methusalem op Hannah aan te brengen. Hopelijk leidt dat tot de productie van de dadels zoals die uit de oudheid bekend zijn. Het hele project vraagt veel geduld, want bomen groeien nou eenmaal niet zo snel. Maar het is zó spannend. ‘Het stel’ staat net buiten mijn kantoor en ik houd ze nauwkeurig in de gaten. Wat zo fascinerend is aan dadelpalmen is dat ze al zo lang bestaan. Zo wordt gezegd dat de Romeinen al over de dadels zeiden dat ze zo groot waren, zoet van smaak met medicinale eigenschappen. Die mannen zeiden nooit zulke aardige dingen, dus dan moet het wel iets heel goeds zijn geweest.’

Experiment geslaagd

We zijn nu drie jaar later en het experiment is gelukt. ‘Het stel heeft ‘kinderen’ gekregen in de vorm van dadels. ‘Niet zo zoet als de Medjool-dadel, niet plakkerig en met een aangename honingsmaak’, omschrijft Sarah de smaak van een dadel die is ontsproten uit een 2000 jaar oud zaadje.

‘In deze tijd van opwarming van de aarde en het verlies van soorten is het belangrijk om te proberen oude variëteiten weer tot leven te wekken’, aldus Sarah.

Lees meer nieuws

JNF Nieuws

Joanne’s blog 107

.../ JNF/ Blog/ Joanne’s blog 107/ Maandag, 6 oktober 2025Joanne's blog Lieve allemaal, Deze week staat in het teken van Soekot, het kleurrijke Loofhuttenfeest, dat rijk is aan tradities en symboliek. Het herinnert ons aan de tijd na de uittocht van het Joodse volk uit Egypte. Veertig jaar trokken de Israëlieten door de woestijn, waarbij… Lees verder Joanne’s blog 107

Lees nieuws

Joanne’s blog 106

.../ JNF/ Blog/ Joanne’s blog 106/ Maandag, 29 september 2025Joanne's blog Lieve allemaal, Er is nog steeds een groep klasgenoten uit mijn lagereschooltijd in Blaricum die regelmatig samenkomt en veel contact met elkaar onderhoudt. Afgelopen week kregen we het bericht dat iemand uit deze groep was overleden. Onverwacht. Hij was een markant en bijzonder mens:… Lees verder Joanne’s blog 106

Lees nieuws

Joanne’s blog 105

.../ JNF/ Blog/ Joanne’s blog 105/ Donderdag, 18 september 2025Joanne's blog Lieve allemaal, Ik ga met een vriend mee naar het ziekenhuis, hij moet daar zijn voor een controle. De wachtkamer zit vol en gonst van geluiden, zowel in het Ivriet als in het Arabisch. De arts van mijn vriend blijkt een Moslim te zijn,… Lees verder Joanne’s blog 105

Lees nieuws

Joanne’s blog 104

.../ JNF/ Blog/ Joanne’s blog 104/ Donderdag, 11 september 2025Joanne's blog Lieve allemaal, Heel vroeg in de morgen, een kalme zee en een zachte lucht. Ik lig al in het heerlijke water. Ik zie hem komen. Heel voorzichtig, stap voor stap, betreedt hij het strand, alsof elke beweging een eerste keer voor hem is, alsof… Lees verder Joanne’s blog 104

Lees nieuws