woensdag, 1 juni 2022
Dankbaar voor de oogst
Op 5 en 6 juni 2022 vieren we Sjawoe’ot (het Wekenfeest). Net als Pesach en Soekot is ook dit feest aan landbouw gekoppeld: we vieren de opbrengst van de oogst.
Rabbijn Menno ten Brink vertelt over de oorsprong van dit feest en welke gebruiken erbij horen.
Sjawoe'ot
Wij vieren Sjawoe’ot (het Wekenfeest) op de vijftigste dag na het begin van Pesach. Dit jaar valt dat op 5 juni, in de Joodse kalender altijd op 6 Siewan. In de Thora (Leviticus/Vajikra 23:15-21) staat de opdracht om zeven weken na het begin van Pesach, het feest van de eerste vruchten van de velden te vieren. Het feest heeft verschillende namen:
- Het Wekenfeest: חַג שָׁבֻעֹת, Chag Sjawoe’ot;
- De dag van de eerstelingen: יוֹם הַבִּכּוּרִים, Jom haBikoeriem;
- Het oogstfeest: חַג הַקָּצִיר, Chag haKatzir;
- Heilige samenkomst: מִקְרָא-קֹדֶשׁ , Mikra Kodesj
Het oogstfeest
Het is een agrarisch feest waarmee de nieuwe graanoogst van de vroege zomer werd gevierd in Israël. Nog steeds staat in Israël deze betekenis centraal en zien we kinderen in mooie witte kleding met mandjes met vruchten. Het was met name een feest waarbij dank werd uitgesproken dat er een goede oogst was geweest. In vroegere jaren ging men naar de Tempel om offers van deze bikoeriem (eerstelingen) te brengen. Prachtige processies in de straten van Jeruzalem, met mensen die mooie, feestelijke kleding aanhadden. Sjawoe’ot is ook een van de drie pelgrimsfeesten (sjalosj regaliem), naast Pesach en Soekot (het Loofhuttenfeest). Het zijn allemaal feesten die ook aan de landbouw zijn gekoppeld; de opbrengsten van de oogst in de lente, zomer en herfst.
Meerdere betekenissen
Toch hebben deze feesten ook allemaal een andere betekenis. Pesach is het feest van de bevrijding uit Egypte, Soekot is het feest van de bescherming die God ons bood tijdens de veertigjarige tocht door de woestijn en Sjawoe’ot is het feest dat ook zeman matan Torateenoe genoemd wordt; het feest ter herinnering aan het geven en ontvangen van de Thora. Dit is de betekenis die door de rabbijnen aan dit feest is gegeven, want precies 49 dagen na de uittocht uit Egypte was de openbaring op de berg Sinaï, en kreeg Mozes, via Gods openbaring, de Tien Uitspraken op de twee Stenen Tafelen. Dit was het begin van het proces van openbaring, van de bevestiging van het Verbond tussen G’d en het Joodse volk.
De traditie
Zoveel rituelen als er zijn met Pesach, zo weinig rituelen zijn er met Sjawoe’ot. Volgens de traditie eten we dan alleen maar melkproducten en geen vlees. Omdat er verschillende verwijzingen zijn in Tenach naar melk en honing, gekoppeld aan de woorden van de Thora en het beloofde land Israël. Ook mochten er geen dieren geslacht worden toen G’d op de berg Sinaï neerdaalde. Maar het belangrijkste ritueel is de Thora zelf; we leren uit de Joodse bronnen tijdens de tikoen le’eel Sjawoe’ot, de avond en nacht van Sjawoe’ot, waar we de Thora opnieuw openbaren door te leren. Zo wordt onze vrijheid via de zeven weken die we tellen verbonden met de basis van ons Joodse bestaan: Thora.
